Mục lục
Trong thực tiễn giao dịch dân sự, việc vay mượn tiền thường được thể hiện bằng giấy vay tiền viết tay, không qua công chứng, chứng thực. Đặc biệt, không ít trường hợp giấy vay không ghi rõ ngày trả, khiến phát sinh tranh chấp khi một bên muốn đòi nợ còn bên kia cho rằng chưa đến hạn.
Vậy, trong trường hợp này, giấy vay tiền viết tay không ghi ngày trả có còn giá trị pháp lý không? Khi nào bên cho vay được quyền khởi kiện đòi nợ? Bài viết này sẽ phân tích dưới góc nhìn pháp luật hiện hành, đồng thời đưa ra giải pháp nhằm phòng ngừa rủi ro từ thực tiễn vay mượn kiểu “đặt bút ký ngay, chưa kịp nghĩ xa”.
1. Giấy vay tiền không ghi ngày trả thì thời hạn trả nợ được xác định như thế nào?
Theo Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hợp đồng vay tài sản như sau:
Hợp đồng vay tài sản
“Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.”
Bên cạnh đó theo Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về nghĩa vụ trả nợ của bên vay như sau:
Nghĩa vụ trả nợ của bên vay
“1. Bên vay tài sản là tiền thì phải trả đủ tiền khi đến hạn; nếu tài sản là vật thì phải trả vật cùng loại đúng số lượng, chất lượng, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”
Theo đó, giấy vay tiền được xem sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng (trừ trường hợp có thỏa thuận khác) và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
Theo quy định tại Điều 469 Bộ luật Dân sự 2015 về thực hiện hợp đồng vay không kỳ hạn như sau:
Thực hiện hợp đồng vay không kỳ hạn
1. Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và không có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản và bên vay cũng có quyền trả nợ vào bất cứ lúc nào, nhưng phải báo cho nhau biết trước một thời gian hợp lý, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Đối với hợp đồng vay không kỳ hạn và có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên vay một thời gian hợp lý và được trả lãi đến thời điểm nhận lại tài sản, còn bên vay cũng có quyền trả lại tài sản bất cứ lúc nào và chỉ phải trả lãi cho đến thời điểm trả nợ, nhưng cũng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý.
Như vậy, giấy vay tiền không ghi ngày trả thì thời hạn trả nợ được xác định như sau:
– Trường hợp không có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản và bên vay cũng có quyền trả nợ vào bất cứ lúc nào, nhưng phải báo cho nhau biết trước một thời gian hợp lý, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
– Trường hợp có lãi thì bên cho vay có quyền đòi lại tài sản bất cứ lúc nào, nhưng phải báo trước cho bên vay một thời gian hợp lý và được trả lãi đến thời điểm nhận lại tài sản, còn bên vay cũng có quyền trả lại tài sản bất cứ lúc nào và chỉ phải trả lãi cho đến thời điểm trả nợ, nhưng cũng phải báo trước cho bên cho vay một thời gian hợp lý.
2. Điều kiện để giao dịch vay tiền bằng giấy viết tay không ghi ngày trả có hiệu lực là gì?
Vì là một giao dịch dân sự nên giấy vay tiền phải đảm bảo các quy định về giao dịch dân sự có hiệu lực theo khoản 1 Điều 117 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
– Chủ thể có năng lực pháp luật dân sự, năng lực hành vi dân sự phù hợp với giao dịch dân sự được xác lập;
– Chủ thể tham gia giao dịch dân sự hoàn toàn tự nguyện;
– Mục đích và nội dung của giao dịch dân sự không vi phạm điều cấm của luật, không trái đạo đức xã hội.
Ngoài ra, hình thức của giao dịch dân sự là điều kiện có hiệu lực của giao dịch dân sự trong trường hợp luật có quy định.
Đồng thời, tại Điều 463 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về hợp đồng vay như sau:
Hợp đồng vay tài sản là sự thỏa thuận giữa các bên, theo đó bên cho vay giao tài sản cho bên vay; khi đến hạn trả, bên vay phải hoàn trả cho bên cho vay tài sản cùng loại theo đúng số lượng, chất lượng và chỉ phải trả lãi nếu có thỏa thuận hoặc pháp luật có quy định.
Theo các quy định trên, giấy vay tiền viết tay là một hợp đồng vay tài sản, khi đảm bảo đầy đủ các điều kiện có hiệu lực của hợp đồng thì giấy viết tay có giá trị pháp lý và ràng buộc các bên trong hợp đồng vay tài sản phải thực hiện nghĩa vụ của mình.
Nghĩa vụ của các bên trong hợp đồng vay tài sản được quy định cụ thể trong mỗi hợp đồng và phụ thuộc vào thỏa thuận của các bên nhưng phải tuân thủ quy định của Bộ luật Dân sự 2015.
3. Hệ quả pháp lý của việc không ghi ngày trả
3.1. Ảnh hưởng đến thời hiệu khởi kiện
– Theo Điều 429 BLDS 2015, thời hiệu khởi kiện là 03 năm kể từ thời điểm quyền, lợi ích bị xâm phạm.
– Khi giấy vay không có ngày trả, thì thời điểm bị xâm phạm được tính từ:
- Ngày bên vay từ chối trả nợ
- Hoặc ngày bên cho vay có yêu cầu trả nợ nhưng bên vay không thực hiện
=> Do đó, thời hiệu khởi kiện phụ thuộc vào thời điểm bên cho vay yêu cầu trả tiền, chứ không cố định.
3.2. Ảnh hưởng đến việc tính lãi (nếu có)
– Nếu giấy vay có thỏa thuận lãi suất, việc không ghi ngày trả gây khó khăn trong việc xác định:
- Ngày bắt đầu tính lãi quá hạn
- Khoảng thời gian tính lãi theo quy định tại Điều 357 và Điều 468 BLDS
=> Trong trường hợp không xác định được ngày đến hạn trả nợ, thì lãi suất quá hạn có thể không được tính hợp lệ, nếu bị đơn phản đối hợp lý.
4. Giải pháp phòng ngừa và kiến nghị thực tiễn
4.1. Đối với bên cho vay
– Luôn yêu cầu ghi rõ thời hạn trả tiền trong giấy vay
– Ghi cụ thể ngày tháng (ví dụ: “trả ngày 01/10/2025”) để tránh tranh cãi
– Nếu quên ghi, nên gửi văn bản yêu cầu trả nợ càng sớm càng tốt để xác lập mốc thời gian
4.2. Đối với bên vay
- Nếu chưa có điều kiện trả, nên thỏa thuận lại và lập văn bản gia hạn
- Tránh để bên cho vay hiểu nhầm là cố tình không trả → có thể làm phát sinh lãi quá hạn hoặc bị kiện
Khuyến nghị của Luật sư Quảng Ngãi .org
-
- Bài viết nêu trên được Luật sư Quảng Ngãi .org thực hiện nhằm mục đích tham khảo, nghiên cứu khoa học, phổ biến kiến thức pháp luật.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, vui lòng liên hệ với Luật sư Quảng Ngãi .org qua hotline 0905 333 560, Email: info@lcalawfirm.vn
Liên hệ – Luật sư Quảng Ngãi .org
LUẬT SƯ TẠI QUẢNG NGÃI
127 Nguyễn Tự Tân, P. Trần Phú, TP. Quảng Ngãi
LUẬT SƯ TẠI TP. HỒ CHÍ MINH
389/74/6 Lê Văn Khương, P. Hiệp Thành, Quận 12, TP. HCM
Hotline: 0905 333 560
Email: info@lcalawfirm.vn
Website: www.LuatsuQuangNgai.org www.LCAlawfirm.vn www.LuatsuQuangNgai.net
Fanpage Luật Sư Quảng Ngãi: https://www.facebook.com/luatsuquangngailca
Công ty Luật LCA : https://www.facebook.com/luatsugioiquangngai
Zalo OAM : Luật sư LCA Quảng Ngãi
