Mục lục
Trong các giao dịch vay mượn giữa cá nhân, phổ biến nhất vẫn là vay tiền viết tay, không ghi lãi suất, hoặc chỉ ghi số tiền vay và chữ ký người vay. Tuy nhiên, khi tranh chấp phát sinh, không ít người cho vay đòi thêm tiền lãi, dẫn đến câu hỏi:
Khi không thỏa thuận lãi suất, người vay có phải trả lãi không? Nếu có thì mức bao nhiêu?
Bài viết này sẽ phân tích cơ sở pháp lý và thực tiễn áp dụng để làm rõ quyền và nghĩa vụ của các bên trong trường hợp vay tiền không thỏa thuận lãi suất.
1. Cơ sở pháp lý
Căn cứ theo quy định tại khoản 5 Điều 466 Bộ luật Dân sự 2015 như sau:
Nghĩa vụ trả nợ của bên vay
“5. Trường hợp vay có lãi mà khi đến hạn bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi như sau:
a) Lãi trên nợ gốc theo lãi suất thỏa thuận trong hợp đồng tương ứng với thời hạn vay mà đến hạn chưa trả; trường hợp chậm trả thì còn phải trả lãi theo mức lãi suất quy định tại khoản 2 Điều 468 của Bộ luật này;
b) Lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.”
Theo đó, trường hợp các bên có thỏa thuận về lãi suất vay trong hợp đồng vay tiền thì khi đến hạn bên vay không trả hoặc trả không đầy đủ thì bên vay phải trả lãi trên nợ gốc quá hạn chưa trả bằng 150% lãi suất vay theo hợp đồng tương ứng với thời gian chậm trả, trừ trường hợp có thỏa thuận khác.
2. Trường hợp vay tiền không ghi lãi suất có phải trả lãi không?
2.1. Không ghi lãi = không thỏa thuận = không phải trả lãi
Theo khoản 2 Điều 468 BLDS 2015, nếu hợp đồng vay không có thỏa thuận về việc tính lãi (dù bằng lời nói hay văn bản), thì mặc nhiên được hiểu là vay không có lãi.
Điều này phù hợp với nguyên tắc tự do thỏa thuận trong giao dịch dân sự (Điều 3 và 4 BLDS): pháp luật chỉ can thiệp khi có tranh chấp hoặc hành vi trái pháp luật.
2.2. Tuy nhiên, có thể phải trả lãi nếu thuộc một trong các trường hợp sau:
Trường hợp 1: Có thỏa thuận ngầm về lãi
- Nếu có chứng cứ chứng minh hai bên có thỏa thuận bằng lời nói, tin nhắn, ghi âm… về mức lãi suất, dù giấy vay không ghi, thì người vay vẫn phải trả lãi theo mức đã thỏa thuận.
Trường hợp 2: Trả chậm nghĩa vụ
- Theo Điều 357 và 468 khoản 5 BLDS, nếu bên vay không trả đúng hạn, dù không có thỏa thuận lãi suất ban đầu, thì vẫn phải chịu lãi chậm trả như sau:
- Lãi suất bằng 10%/năm (tức 0.83%/tháng) tính trên số tiền chậm trả
- Thời gian tính lãi từ ngày chậm trả đến khi thanh toán
Tóm lại:
- Không ghi lãi → không phải trả lãi trong thời hạn vay
- Nhưng nếu chậm trả → phải chịu lãi chậm trả theo luật
3. So sánh: Có và không có thỏa thuận lãi suất
| Tiêu chí | Có thỏa thuận lãi suất | Không có thỏa thuận lãi suất |
| Trong thời hạn vay | Trả theo lãi đã thỏa thuận | Không phải trả lãi |
| Khi trả chậm | Trả lãi + lãi chậm trả | Trả lãi chậm trả 10%/năm |
| Vượt quá 20%/năm | Bị vô hiệu phần vượt mức | Không áp dụng |
4. Rủi ro pháp lý và kiến nghị phòng ngừa
4.1. Đối với bên cho vay
– Nên ghi rõ lãi suất trong hợp đồng vay, không chỉ bằng lời nói
– Nếu không ghi được, nên lưu lại bằng tin nhắn, email, chuyển khoản có ghi chú “tiền lãi”…
– Nếu người vay chậm trả, nên gửi yêu cầu bằng văn bản để xác lập mốc tính lãi chậm trả
4.2. Đối với bên vay
– Nếu thực sự vay không lãi, nên ghi rõ “không tính lãi” trong giấy vay
– Tránh tình trạng bị suy diễn là có thỏa thuận ngầm
– Trả đúng hạn để không phát sinh nghĩa vụ trả lãi chậm trả theo luật
Khuyến nghị của Luật sư Quảng Ngãi .org
-
- Bài viết nêu trên được Luật sư Quảng Ngãi .org thực hiện nhằm mục đích tham khảo, nghiên cứu khoa học, phổ biến kiến thức pháp luật.
- Trường hợp cần giải đáp thắc mắc về vấn đề có liên quan, hoặc cần ý kiến pháp lý cho vụ việc cụ thể, vui lòng liên hệ với Luật sư Quảng Ngãi .org qua hotline 0905 333 560, Email: info@lcalawfirm.vn
Liên hệ – Luật sư Quảng Ngãi .org
LUẬT SƯ TẠI QUẢNG NGÃI
127 Nguyễn Tự Tân, P. Trần Phú, TP. Quảng Ngãi
LUẬT SƯ TẠI TP. HỒ CHÍ MINH
389/74/6 Lê Văn Khương, P. Hiệp Thành, Quận 12, TP. HCM
Hotline: 0905 333 560
Email: info@lcalawfirm.vn
Website: www.LuatsuQuangNgai.org www.LCAlawfirm.vn www.LuatsuQuangNgai.net
Fanpage Luật Sư Quảng Ngãi: https://www.facebook.com/luatsuquangngailca
Công ty Luật LCA : https://www.facebook.com/luatsugioiquangngai
Zalo OAM : Luật sư LCA Quảng Ngãi
