1. Xác định di sản khi quyền sử dụng đất cấp cho hộ gia đình

Căn cứ Khoản 29 Điều 3 Luật đất đai 2013 quy định:

Hộ gia đình sử dụng đất là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng theo quy định của pháp luật về hôn nhân và gia đình, đang sống chung và có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất; nhận chuyển quyền sử dụng đất.

Theo đó, để xác định là hộ gia đình phải có đủ các yếu tố sau:

– Phải là những người có quan hệ hôn nhân, huyết thống, nuôi dưỡng;

– Đang sống chung;

– Có quyền sử dụng đất chung tại thời điểm được Nhà nước giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất.

Như vậy, trường hợp những thành viên mới nhập vào hộ gia đình sau khi được giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất đều không có quyền gì đối với quyền sử dụng đất của hộ gia đình.

Khi có thành viên hộ gia đình chết thì phải xác định có bao nhiêu người đang sinh sống chung, có bao nhiêu người vào thời điểm được giao đất, cho thuê đất, công nhận quyền sử dụng đất, nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất để xác làm cơ sở xác định chia thừa kế chính xác.

Trong trường hợp này, khi thành viên hộ gia đình chết thì di sản họ để lại một phần trong khối tài sản chung là quyền sử dụng đất cấp cho hộ gia đình.

2. Chia thừa kế là quyền sử dụng đất cấp cho hộ gia đình

Sau khi xác định di sản thừa kế phải xét đến việc người để lại di sản có để lại di chúc hay không.

– Trường hợp người để lại di sản có để lại di chúc và di chúc đó hợp pháp thì phần di sản đó sẽ được chia theo di chúc:

+ Người được thừa kế theo di chúc được hưởng bao nhiêu thì còn phụ thuộc vào nội dung di chúc.

+ Con chưa thành niên, cha, mẹ, vợ, chồng và con thành niên mà không có khả năng lao động của người lập di chúc sẽ được hưởng phần di sản thừa kể bằng 2/3 suất của một người thừa kế theo pháp luật nếu không được người lập di chúc cho hưởng di sản hoặc cho hưởng phần di sản ít hơn 2/3 suất đó, trừ trường hợp từ chối nhận hoặc không có quyền nhận. (thừa kế không phụ thuộc vào nội dung di chúc)

– Trường hợp người để lại di sản không để lại di chúc hoặc có để lại di chúc nhưng không hợp pháp thì phần di sản đó sẽ được chia theo pháp luật:

+ Những người trong cùng một hàng thừa kế sẽ được hưởng phần di sản bằng nhau.

+ Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.