Mục lục
Giải quyết Tranh chấp Đất đai từ 01/7/2025: Trình tự Thủ tục của Chủ tịch UBND theo Nghị định 151
Tranh chấp đất đai là một trong những vấn đề pháp lý phức tạp và phổ biến nhất. Với sự ra đời của Nghị định 151/2025/NĐ-CP, có hiệu lực từ ngày 01/7/2025, trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch UBND các cấp đã được quy định chi tiết và rõ ràng hơn. Việc nắm vững quy trình này là vô cùng quan trọng để người dân có thể bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình một cách hiệu quả.
I. Trình tự thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai từ 01/7/2025 của Chủ tịch UBND
Quy trình giải quyết tranh chấp đất đai tại UBND được thiết kế để đảm bảo tính công khai, minh bạch và giải quyết vụ việc từ cơ sở.
1. Các bước thực hiện thủ tục
Theo Mục I Phần VIII Phụ lục ban hành kèm theo Nghị định 151/2025/NĐ-CP, trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND cấp xã, cấp tỉnh được thực hiện như sau:
- Bước 1: Nộp đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp
- Người có đơn yêu cầu giải quyết tranh chấp đất đai nộp đơn tại Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền (cấp xã hoặc cấp tỉnh tùy thuộc vào thẩm quyền).
- Bước 2: Thụ lý và giao trách nhiệm
- Trong thời hạn 05 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đơn, Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền sẽ thông báo bằng văn bản cho các bên tranh chấp về việc thụ lý đơn. Trường hợp không thụ lý, phải thông báo và nêu rõ lý do.
- Chủ tịch UBND sẽ giao trách nhiệm cho cơ quan chuyên môn tham mưu giải quyết.
- Bước 3: Thẩm tra, xác minh và hòa giải
- Cơ quan tham mưu sẽ thực hiện các công việc: thẩm tra, xác minh vụ việc, tổ chức hòa giải giữa các bên tranh chấp.
- Tổ chức cuộc họp với các ban, ngành có liên quan để tư vấn giải quyết (nếu cần thiết).
- Hoàn chỉnh hồ sơ trình Chủ tịch Ủy ban nhân dân cùng cấp ban hành quyết định giải quyết.
- Hồ sơ giải quyết tranh chấp bao gồm: đơn yêu cầu, biên bản hòa giải tại UBND cấp xã, biên bản làm việc với các bên, biên bản kiểm tra hiện trạng, trích lục bản đồ, các tài liệu, chứng cứ có liên quan, và báo cáo đề xuất.
- Bước 4: Ban hành quyết định giải quyết tranh chấp
- Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp có thẩm quyền sẽ ban hành quyết định giải quyết tranh chấp hoặc quyết định công nhận hòa giải thành.
- Quyết định này được gửi cho các bên tranh chấp và các tổ chức, cá nhân có quyền và nghĩa vụ liên quan.
- Thời gian thực hiện thủ tục:
- Thời gian giải quyết tại Chủ tịch UBND cấp xã không quá 45 ngày.
- Thời gian giải quyết tại Chủ tịch UBND cấp tỉnh không quá 50 ngày.
- Đối với các xã miền núi, biên giới, đảo, hoặc vùng kinh tế – xã hội khó khăn/đặc biệt khó khăn, thời gian này được tăng thêm 10 ngày.
2. Phân tích: Hướng đến sự nhanh chóng, minh bạch
- Thời gian giải quyết chặt chẽ: Việc quy định rõ ràng thời gian giải quyết tối đa (45 ngày, 50 ngày) cho thấy sự quyết tâm của Nhà nước trong việc xử lý các vụ việc tranh chấp đất đai một cách kịp thời, tránh tình trạng kéo dài gây bức xúc.
- Tăng cường vai trò của cơ sở: Quy trình này nhấn mạnh vai trò của chính quyền cấp xã ngay từ đầu, từ việc nộp đơn, hòa giải, và thậm chí là ban hành quyết định (theo các quy định chuyển giao thẩm quyền). Điều này giúp các vụ việc được giải quyết nhanh chóng và hiệu quả hơn tại nơi phát sinh.
- Tầm quan trọng của hồ sơ: Việc hồ sơ phải được lập đầy đủ và chi tiết (biên bản hòa giải, kiểm tra hiện trạng…) là căn cứ pháp lý quan trọng để Chủ tịch UBND ban hành quyết định một cách khách quan, công bằng.
Tóm lại: Trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai từ 01/7/2025 được quy định chặt chẽ, từ khâu nộp đơn đến ban hành quyết định, với thời gian giải quyết tối đa không quá 45 ngày (cấp xã) hoặc 50 ngày (cấp tỉnh).
II. Nội dung quản lý nhà nước về đất đai
Quản lý nhà nước về đất đai là một hệ thống các hoạt động nhằm đảm bảo tài nguyên đất đai được sử dụng hiệu quả, bền vững và đúng pháp luật.
1. Các nội dung quản lý nhà nước
Căn cứ Điều 20 Luật Đất đai 2024, nội dung quản lý nhà nước về đất đai bao gồm 18 hoạt động chính:
- Ban hành chính sách và văn bản pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai.
- Tuyên truyền, giáo dục, nghiên cứu khoa học về đất đai.
- Xác định địa giới đơn vị hành chính, lập và quản lý hồ sơ địa giới.
- Đo đạc, lập bản đồ địa chính, bản đồ hiện trạng sử dụng đất.
- Điều tra, đánh giá, bảo vệ, cải tạo đất.
- Lập, điều chỉnh, quản lý quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất.
- Giao đất, cho thuê đất, thu hồi đất, công nhận quyền sử dụng đất, trưng dụng đất, chuyển mục đích sử dụng đất.
- Điều tra, xây dựng bảng giá đất, giá đất cụ thể, quản lý giá đất.
- Quản lý tài chính về đất đai.
- Bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi Nhà nước thu hồi đất.
- Phát triển, quản lý và khai thác quỹ đất.
- Đăng ký đất đai, cấp Giấy chứng nhận.
- Thống kê, kiểm kê đất đai.
- Xây dựng, quản lý Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai.
- Quản lý, giám sát việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của người sử dụng đất.
- Giải quyết tranh chấp đất đai, giải quyết khiếu nại, tố cáo về đất đai.
- Cung cấp, quản lý hoạt động dịch vụ công về đất đai.
- Thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật về đất đai và xử lý vi phạm.
2. Phân tích: Một hệ thống quản lý toàn diện
- Tính bao quát: Các nội dung quản lý nhà nước về đất đai được quy định rất toàn diện, bao gồm mọi khía cạnh từ lập quy hoạch, đo đạc, giao đất đến quản lý tài chính, giải quyết tranh chấp và thanh tra, kiểm tra. Điều này cho thấy sự quản lý chặt chẽ của Nhà nước đối với tài nguyên đất đai.
- Phát triển đồng bộ: Các nội dung này có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, tạo thành một hệ thống quản lý đồng bộ. Ví dụ, việc lập bản đồ địa chính (nội dung 4) là cơ sở cho việc cấp Giấy chứng nhận (nội dung 12) và giải quyết tranh chấp (nội dung 16).
Tóm lại: Quản lý nhà nước về đất đai là một hệ thống toàn diện, bao gồm từ việc ban hành chính sách, quy hoạch, đến giải quyết tranh chấp và xử lý vi phạm.
III. Thực hiện thủ tục hành chính về đất đai theo nguyên tắc nào?
Thủ tục hành chính về đất đai cần phải được thực hiện theo các nguyên tắc nhất định để đảm bảo sự công bằng và hiệu quả.
1. Các nguyên tắc cơ bản
Căn cứ Điều 224 Luật Đất đai 2024, việc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai phải tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Bình đẳng, khách quan, công khai, minh bạch: Đảm bảo mọi tổ chức, cá nhân đều được đối xử như nhau, không có sự thiên vị. Thông tin về thủ tục phải được công khai rõ ràng.
- Đơn giản, dễ thực hiện: Các thủ tục phải được thiết kế một cách đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hiện, tiết kiệm thời gian, chi phí cho cả người dân và cơ quan nhà nước.
- Trách nhiệm của người kê khai: Tổ chức, cá nhân yêu cầu thực hiện thủ tục phải chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính chính xác, trung thực của nội dung kê khai và các giấy tờ trong hồ sơ đã nộp.
- Đa dạng hình thức thực hiện: Các thủ tục hành chính về đất đai có thể được thực hiện bằng hình thức trực tiếp, qua hệ thống bưu chính hoặc trên môi trường điện tử và đều có giá trị pháp lý như nhau.
- Trách nhiệm của cơ quan giải quyết: Cơ quan giải quyết thủ tục phải thực hiện đúng thẩm quyền và thời gian theo quy định, không chịu trách nhiệm về những nội dung trong các văn bản, giấy tờ đã được cơ quan khác chấp thuận trước đó.
2. Phân tích: Hướng đến sự hiện đại và tiện lợi
- Cải cách hành chính: Các nguyên tắc này thể hiện tinh thần cải cách hành chính mạnh mẽ, hướng đến việc đơn giản hóa thủ tục và tạo thuận lợi tối đa cho người dân và doanh nghiệp.
- Ứng dụng công nghệ: Việc cho phép thực hiện thủ tục trên môi trường điện tử là một bước tiến quan trọng, giúp tiết kiệm thời gian, công sức và tăng tính minh bạch của quy trình.
- Tăng cường trách nhiệm: Quy định về trách nhiệm của người kê khai và cơ quan giải quyết thủ tục giúp tăng cường tính trung thực của hồ sơ và hiệu quả của bộ máy hành chính.
Tóm lại: Thủ tục hành chính về đất đai phải tuân thủ các nguyên tắc về công khai, minh bạch, đơn giản, đa dạng hình thức thực hiện, và đề cao trách nhiệm của cả người yêu cầu và cơ quan giải quyết.
Kết luận
Nghị định 151/2025/NĐ-CP đã làm rõ trình tự, thủ tục giải quyết tranh chấp đất đai của Chủ tịch UBND, với thời gian giải quyết được quy định cụ thể, giúp các vụ việc được xử lý nhanh chóng. Đồng thời, các quy định về quản lý nhà nước và nguyên tắc thực hiện thủ tục hành chính về đất đai đã tạo ra một khung pháp lý vững chắc, hướng đến sự công bằng, minh bạch và hiệu quả trong việc sử dụng và quản lý tài nguyên đất đai.
